หลักการออกแบบนโยบายที่รู้ใจคน (Human-Centred Policy Design)

หลายปีมานี้เราได้ยินแนวคิด Human-Centred Design หรือการออกแบบที่มีมนุษย์เป็นศูนย์กลาง จนเหมือนกับคำว่า “มนุษย์เป็นศูนย์กลาง” กลายเป็นคำยอดฮิตไปแล้ว แต่การเป็นคำยอดฮิตก็ไม่ได้หมายความว่า เรายึดถือหลักการมนุษย์เป็นศูนย์กลางและนำมาปฏิบัติใช้จริงๆ

แล้วถ้าเราอยากเริ่มเอาแนวคิด Human-Centred Design มาปรับใช้จริง ไม่ว่าจะกับนโยบาย การทำงานกับเพื่อนมนุษย์ หรือว่างานอาสา เราควรคำนึงถึงอะไรบ้าง?

เอาใจเขามาใส่นโยบายเรา: ลงไปทำความรู้จักกับเจ้าของปัญหาหรือ “ประชาชน” ทำความเข้าใจความต้องการ ความรู้สึกนึกคิด และปัญหาที่ประชาชนประสบอย่างถ่องแท้และลึกซึ้งก่อนจะคิดถึงการออกแบบนโยบาย
มองเห็นภาพองค์รวม: ต้องเข้าใจบริบททางสังคม เศรษฐกิจ และการเมือง รวมไปถึงสภาพความเป็นอยู่และภูมิหลังอันหลากหลายของผู้คนด้วย เพราะสิ่งเหล่านี้มีผลอย่างมากต่อพฤติกรรมมนุษย์และปัญหาที่ต้องเผชิญ
ร่วมมือเพื่อสร้างสรรค์: ไม่ใช่ออกแบบ “เพื่อ” คน แต่ “ร่วมมือ” กับคน เพื่อแก้ปัญหาให้ได้จริง การทำให้คนที่เจอปัญหาจริงๆ มีส่วนร่วมในการแก้ปัญหา หรือออกความเห็นย่อมทำให้สามารถสร้างสรรค์นโยบายที่ตอบโจทย์อย่างแท้จริง
คิดอย่างเป็นระบบ: นโยบายย่อมต้องคำนึงถึงระบบ เช่น บุคคลหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ความสัมพันธ์และความเชื่อมโยงของประเด็นต่างๆ ที่รายล้อมประเด็นปัญหาที่เราโฟกัส
คิดนอกกรอบ: เปิดพื้นที่ให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ เปิดรับแนวคิดหรือไอเดียใหม่ๆ เพื่อจะได้ค้นพบวิธีการใหม่ๆ ที่ตอบโจทย์มากกว่าเดิม
ทดลองและทดสอบ: เริ่มลองจากตัวจำลองหรือโมเดลต้นแบบ พยายามให้ทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “คนใช้งาน” เข้ามามีส่วนร่วมเพื่อดูว่าโมเดลนั้นใช้ได้หรือไม่ ผลลัพธ์เป็นอย่างไร ต้องปรับแก้ส่วนไหนหรือไม่อย่างไร
ปรับและพัฒนา: ไม่หยุดนิ่งที่จะปรับและพัฒนานโยบายจากผลตอบรับที่ได้รับมา เพื่อผลลัพธ์ที่ดีและตอบโจทย์ที่อาจเปลี่ยนไปตามกาลเวลาและสถานการณ์