Guernica คือชื่อผลงานภาพวาดสีน้ำมันแนวคิวบิสม์อันโด่งดังของปิกาสโซ่ซึ่งสะท้อนถึงความโหดร้ายของสงครามหลังจากหลังสเปนตัดสินใจทิ้งระเบิดในเมืองเกร์นิกาซึ่งเป็นชุมชนของชาวบาสก์จนทำให้มีประชาชนเสียชีวิตจำนวนมาก สาเหตุของสงครามเกิดจากการปกป้องอธิปไตยของตนเอง เพราะถึงแม้ว่าบาสก์จะเป็นพื้นที่ส่วนหนึ่งของสเปนในแผนที่ แต่พวกเขามีภาษาและวัฒนธรรมของตัวเอง และไม่พร้อมที่จะโดนกลืนจนอัตลักษณ์ดั้งเดิมที่หวงแหนนั้นหายไป
แคว้นบาสก์ หรือจะเรียกว่าแคว้นปกครองตนเองบาสก์ก็ได้ ตั้งอยู่ทางเหนือของสเปน ติดกับทางใต้ของฝรั่งเศส พื้นที่ชายแดนที่เต็มไปด้วยความแตกต่างและหลากหลาย และอยู่ภายใต้สงครามเป็นระยะเวลาเกือบ 100 ปี บาสก์พบแต่กับความพ่ายแพ้ สูญเสีย และเกือบล่มสลายเพราะขาดดุลทางเศรษฐกิจเนื่องจากพึ่งพาอุตสาหกรรมบางชนิดมากเกินไป ถึงวันนี้พวกเขารู้แล้วว่าความรุนแรงไม่ใช่คำตอบ
เมื่อเราสู้เพื่ออัตลักษณ์ ก็ต้องปกป้องวิถีดั้งเดิมของเราเอาไว้
อาหารและการกินเป็นเครื่องสะท้อนตัวตนและวัฒนธรรมพื้นถิ่นได้เป็นอย่างดี แต่สถิติกลับพบว่าเกษตรกรในแคว้นบาสก์ลดลงถึง 33% ในปี 2009 จะมีประโยชน์อะไรถ้าชัยชนะที่ได้มาต้องแลกกับความว่างเปล่าของทรัพยากรที่เคยหลากหลาย เพื่อรักษาอธิปไตยทางอาหารให้ยังมีความรุ่มรวยอยู่ เกษตรกรตัวเล็กๆ ของแคว้นบาสก์เริ่มรวมตัวกันโดยชวนผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเข้ามาช่วยกันขับเคลื่อนโดยชูทรัพยากรทางอาหารที่มีความหลากหลายให้เกิดมิติทางวัฒนธรรม และสร้างกระแสให้เมืองบาสก์กลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้ง จนมีร้านอาหารได้รับรางวัลมิชลินสตาร์ในที่สุด
เพราะนวัตกรรมคือการเปลี่ยนแปลงไปสู่สิ่งใหม่ และไม่ใช่เรื่องของเทคโนโลยีเท่านั้น
สำหรับนักนโยบาย การทำงานร่วมกับประชาชนไม่ใช่มุ่งเป้าไปที่การเปลี่ยนความคิด แต่คือการเข้าใจและเข้าถึงผู้คนให้มากขึ้น ไม่ว่าจะลงพื้นที่ไปพูดคุยอย่างเปิดใจ หรือใช้เครื่องมือแบบ Social Listening (การกวาดจับความเห็นประชาชนผ่านโซเชียลมีเดีย) นักนโยบายก็ต้องเชื่อมโยงให้ได้ว่าทั้งสิ่งที่พูด และสิ่งที่ไม่ได้พูด มีความสัมพันธ์กันอย่างไร สำหรับปัญหาที่เคยเกิดขึ้นในแคว้นบาสก์ หากพวกเขาต้องการสร้างความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันในระดับฐานราก สิ่งที่จะปลุกเร้าความรู้สึกของทุกคนขึ้นมาได้อย่างแข็งแรงก็ไม่พ้นอาหาร นี่ไม่ใช่เพียงด้านวัฒนธรรม แต่ยังสามารถส่งเสริมเศรษฐกิจในระดับรากหญ้า เพื่อสร้างความเท่าเทียมกันในสังคมได้อีกด้วย
เกิดเป็นการต่อสู้ครั้งใหม่ในตะกร้าที่มีผัก เนื้อสัตว์ ไข่ และพาสต้า
ในช่วงเริ่มต้น เกษตรกรรุ่นใหม่ที่อายุต่ำกว่า 40 ปีมีเพียง 10% เท่านั้น ซึ่งไม่เพียงพอต่อระบบนิเวศของการสร้างความเปลี่ยนแปลงอย่างยั่งยืน กลุ่ม EHNE-Bizkaia ซึ่งเป็นสหภาพเกษตรกรรมจึงลุกขึ้นมาสร้างหลักสูตรฝึกอบรมเกษตรกรรุ่นใหม่ มีเนื้อหาที่เป็นประโยชน์ทั้งการลงทุน เทคโนโลยี และส่งเสริมให้เกิดการจ้างงานคนในพื้นที่ สำหรับคนรุ่นใหม่จำนวนหนึ่ง เป้าหมายของพวกเขาไม่ใช่เพียงมีงานทำโดยไม่ต้องเข้าเมืองใหญ่ แต่คือเอกราช และอนาคตของแคว้นบาสก์ที่พวกเขาจะเป็นคนกำหนดเอง จากเมื่อก่อนที่เกษตรกรจำเป็นต้องขายสินค้าในราคาตลาด และโดนกดราคาผ่านพ่อค้าคนกลาง ปัจจุบันฟาร์มกว่า 80 แห่งมีลูกค้าเป็นคนในแคว้นบาสก์กว่า 700 ครัวเรือน โดยจะนำผลิตภัณฑ์ของแต่ละที่มารวมกัน และกระจายออกไปส่งอีกที พวกเขาสามารถขายของได้ในราคายุติธรรม ในขณะที่ผู้บริโภคก็มีความภาคภูมิใจว่าได้กินของที่ผลิตในบ้านเมืองของตัวเอง ภูมิใจว่าผลิตภัณฑ์ของตัวเองนั้นดี และอร่อยแค่ไหน
การเปลี่ยนแปลงค่อยๆ ได้รับการทดสอบวันละนิดวันละหน่อย เพื่อสร้างการเรียนรู้ หาเครื่องมือ หรือหาแนวปฏิบัติที่เป็นเลิศให้พื้นที่อื่นนำไปเป็นตัวอย่างสำหรับการปรับใช้เพื่อลดระยะเวลาของการเปลี่ยนแปลง
หันกลับมาที่ไทย ประเทศที่มีพรมแดนติดกับประเทศเพื่อนบ้านถึง 4 ประเทศ และมีความหลากหลายทางอัตลักษณ์ และทรัพยากรที่โดดเด่นในแต่ละภาค หลายครั้งที่เราพูดถึง ‘ซอฟท์พาวเวอร์’ และมองว่าต้องมีผลกระทบกับคนทั้งโลก ต้องให้คนจำนวนมากสนใจ แต่เราอาจจะลืมไปว่าการเปลี่ยนแปลงแบบ ‘ออร์แกนิก’ นั้นเริ่มจากจุดเล็กๆ และใช้ระยะเวลาบ่มเพาะจนได้ที่ เมื่อไหร่ก็ตามที่ทั้งหน่วยงานรัฐ และเอกชนเห็นตรงกันว่า ทรัพยากรในพื้นที่ตัวเองเป็นสินทรัพย์ที่มีมูลค่า และชวนทุกคนกลับมาให้ความสำคัญอีกครั้งอย่างจริงจัง เราก็คงได้เห็นความหลากหลายทางอาหารทั่วประเทศในวิถีของเราเอง
